Ağız kokusu
ölçen cihazlar (halitometre) ile 1 defalık ağızdan yapılan ölçümlerin
pek bir teşhis değeri yoktur. Ağız kokusu her 2-3 dakikada bir defa değerini
değiştirir. Gün içerisinde her dakika başka bir sayı ölçülür. Ağız
kokusu muayenesi sırasında anlık ölçülen sayı, fevkalade anlamsız,
değersizdir. Çünkü insanlar muayeneye geldiği tarihte ve dakikada
normalde sahip oldukları ağız kokusundan daha az veya daha fazla
miktarda ağız kokusuna sahip olabilirler. Zayıf ağız kokusu ölçülen bir insan "sizin ağız
kokunuz yoktur" denilirse bu bir hata olur. Bu birey aslında ağız
kokusu sahibi olabilmekte, evine gittiği zaman ağız kokusundan şikayet
etmeye devam etmektedir. Esas olan anlık ağız kokusunun değil ağız
kokusu kapasitesinin tespit edilmesidir. Böylece bireyin ağız kokusu
üretip üretmediği ortaya çıkarılmış olur. Nefeste 3481 tane nefes gazı bulunur. Bu gazları ancak
gelişmiş ve çok çeşitli gazları ölçebilen bir halitometre tespit
edebilir. Halimeter diye bilinen cihaz sadece 1 tane kokuyu
ölçebileceği için yeterli olmayabilir. Çok gaz ölçebilen (MultiRAe, MX6, Cyranose, Halitor, IR5) cihazlar kullanılmalıdır. Bu cihazları şurada görebilirsiniz Doktorun hastasının ağzını koklayarak teşhis koymaya
çalışması tuhaftır. Çünkü ağız kokusu gazları zehirlidir. Üstelik
ağız kokusunu koklamak ve koklatmak ahlaki değildir, seviyeli bir muayene değildir, tıbbi ve psikolojik sakıncaları vardır. Hiç kimse ağzının koklanmasını istemez. Birisine ağzını koklatmak onu aşağılamaktır.
STATİK AĞIZ
KOKUSUNU ÖLÇMEK
için hasta işaret parmağını dişleri
arasına sıkıştırıp çenesini açık tutar ve burnundan nefes alıp vermeye
devam eder. Bu sırada hekim damak kubbesinden pipet ile ağız kokusu
gazını emer. Her çeşit gaz
grubu ayrı-ayrı ölçülür ve
tespit edilir. Statik, bastırılmış ve
uyarılmış ağız kokusu bu
yöntem ile ölçülür. Teşhis amacı ile
hastanın ağzı koklanmaz.
BURUN KOKUSUNU ÖLÇMEK
için hastanın burnuna bir sonda yerleştirilir ve
halitometreye gaz emdirilir.
NEFES KOKUSUNU ÖLÇMEK
için hasta (modifiye edilmiş) bir ambu
içerisinde solunum yapar. Aldığı nefes burnunun üst yan tarafındaki bir
borudan girer. verdiği nefes bir balon içinde birikir. Bu sırada hekim
balon içinden nefes gazlarını
pipet ile emer. Asla alınan ve verilen iki
gaz birbirine karışmamalıdır. Her çeşit gaz grubu ayrı-ayrı ölçülür ve
tespit edilir. Ekspire ağız ve burun
kokusu bu metot ile ölçülür. Bu
sırada hastanın nefesinin sıcaklığı ve nemi de (arzu edilirse) ölçülür.
Bir diğer yöntem hastaya balon şişirmesini söyleyip, balonun içerisinden gaz ölçümü yapmaktır.
AĞIZ KOKUSU ÜRETİM KAPASİTESİ ÖLÇMEK
Tam ölçüm yapılacağı gün tesadüfen bireyin ağız kokusu bulunmuyor
olabilir. Tam o sırada ağız kokusu yok veya her zamankinden az
olabilir. Ne olacak şimdi?
Bireyin ağız kokusunu değil ağız kokusu üretim kapasitesini nasıl
anlarız ?
Bunu anlayabilmek için bireyin statik ağız
kokusu ölçülür, ağzına 1 yudum protein solüsyonu
verilir. 1 dakika ağızda bekletmesi istenir. Bu madde her sağlıklı
insanda şiddetli ağız kokusu üretir. Bireyin ağızında suni olarak oluşan
ağız kokusu yeniden
ölçülür. Başlangıçta ve sonradan yükselen ağız kokusu şiddetinin
oranları tespit edilir.
Bu durumda her sağlıklı birey 10 ppm seviyesinde ağız kokusu üretirken,
ağız kokusu üretebilme kapasitesi yüksek olan bazı bireyler 15-20 ppm
ağız kokusu üretir (ve hatta bazı bireyler 40 ppm den yüksek
konsantrasyonda) ağız kokusu üretir. İşte bu oran ağız kokusu üretim
kapasitesidir. kapasitesi yüksek olan birey ağız kokusu
seviyesi başlangıçta düşük ölçülmüş bile olsa ağız kokusu hastasıdır.
Bu yapılmazsa bireyin sağlıklı olduğu zannedilir ve hiç bir problem
bulunamaz
Buruna
ne olduğu bilinen ve giderek artan konsantrasyonda bir gaz verilir ve
hastanın bu kokuyu hangi eşik konsantrasyonda algıladığı tespit edilip
rapor edilir. Ağız kokusu hastaları dışarıdan verilen gazı
hissetmediklerin beyan ederler. Bu bizi teşhise götürür. Buna olfaktometrik muayene adı verilir.
Diğer resimde:
Hastanın
kan gazları nefese karıştığı için nefeste ölçülen gazlar aslında kan
kimyasının bir yansımasıdır. Burada incelenmek üzere balona
toplanan nefes gazları görülmektedir. Bunlar bireyin kan gazlarını
(kanında çözünmüş gazları) içerir. Nefes kokusunu bu balondan ölçmek
kolaydır. Dikkat: Nefes kokusu ağız kokusundan
farklıdır
Resimde
cihazın ekranında fizyolojik ağız
kokusu görülüyor.
Bu hastada hiç
(NH3)
ve kükürtlü gaz (H2S, SO2) yoktur.
Zayıfça
organik gazlar (PID) ve normal seviyede hidrojen (H2)
gazı vardır.
Sağ tarafta ayni hastanın gaz emisyonunun zamana dağılımı
cihazın ekranından izlenmektedir.
TAT-KOKU KONFÜZYON TESTİ
Bazı insanlar (bilhassa gençler) burun boşluğunun arkası ile koku
alabilir (retronasal olfaksiyon). Dilinin arkası ile koku alabilri
(dorsolingual olfaksiyon veya disguzi). Bu hastaların dilinde veya boğazında koku alma
reseptörleri yer almaktadır. Bu hastalar dilindeki tadı ağız
kokusu olarak hissederler fakat kimseyi ikna edemezler. Psikiyatriste
gönderilirler. Aslında hiç kimsenin duymadığı bir ağız kokusu
gerçekten duymaktadırlar fakat inandıramazlar. Ya doktor doktor
gezerler veya razı olurlar. Bu bireyleri teşhis edebilmek için ağızda
suni bir koku
oluşturulur ve dil uyuşturulur. Koku algısı yoklanır. Bu test
Halitorium klinikte
her hastaya yapılmaktadır. Böylece subjektif nörojenik ağız kokuları teşhis etmek mümkündür.
HALİTORİUM KLİNİKTE TESPİT EDİLEBİLEN AĞIZ ve NEFES KOKUSU GAZLARI
ŞUNLARDIR
- Uçucu organik gazlar (116 tane)
- Azotlu gazlar (amonyak-NH3)
- Kükürtlü gazlar +4 değerlikli olanlar (SO2)
- Kükürtlü gazlar -2 değerlikli olanlar (H2S vs..)
- Parlayıcı gazlar (Hidrojen, metan grubu, (72 tane)
Ölçülebilen gazların listesi için tıklayınız
AĞIZ ve NEFES KOKUSU ÖLÇÜM RAPORU NASILDIR
Bütün ölçümler bir ağız kokusu ölçüm raporu şeklinde bireye teslim
edilir. Raporda hangi gazın ağız kokusu veya nefes kokusu yarattığı ve
bireyin neresinden kokunun ağırlıklı olarak ortaya çıktığı
anlaşılabilir. Bu rapor ile hangi doktora gideceği bireyin kendi
insiyatifindedir. Örnek bir rapor görmek için tıklayınız.
Ağız kokusunu ölçmenin amacı teşhis değildir. Doğrulamak,
karşılaştırmak ve izlemek için ağız kokusu ölçülür
Kaynaklar:
Aydın M. teşhisten tedaviye Ağız kokusu, Nobel Tıp Kitapevi İstanbul
,2008
Aydin M, Bollen CM, Özen ME. Diagnostic Value of Halitosis Examination
Methods. Compend Contin Educ Dent. 2016 37(3):174-178
Aydin M. Özen ME. Kirbiyik U, Evlice B, Ferguson M, Uzel I. A new
measurement protocol to differentiate sources of halitosis. Acta
Odontol Scand., 2016, 11:1-5 DOI: 10.3109/00016357.2016.1163732
Aydın M. Ağız kokusunu anlamak ve sınıflamak. Turkiye Klinikleri J Oral
Maxillofac Surg-Special Topics 2016;2(1):5-16
Aydın M. Ağız Kokusu Muayane Yöntemleri ve Güvenilirlikleri. Turkiye
Klinikleri J Oral Maxillofac Surg-Special Topics 2016;2(1):17-30
Antus B, Horvath I. Exhaled nitric oxide and carbon monoxide in
respiratory
diseases. J. Breath Res., 2007; 1: 024002
Bollen
CML, Beikler T. Halitosis: the multidisciplinary approach.
International Journal of Oral Science (2012) 4, 55-63
Boots
A, van Berkel JBN, Dallinga JW, Smolinska A, Wouters EF, van Schooten
FJ. The versatile use of exhaled volatile organic compounds in human
health and disease. J. Breath Res., 2012; 6: 027108
Schwarz
K, Filipiak W, Amann A. Determining concentration patterns of volatile
compounds in exhaled breath by PTR-MS. J. Breath Res., 2009; 3: 027002
(15pp).
Bu sitedeki ve sitenin alt
sayfalarındaki her hangi bir bilgiden izinsiz (ç)alıntı yapanlar
hakkında yasal haklarım saklıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine
aykırı alıntı yapmak suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında
yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007
tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum
cezai işlem gerektirmektedir. Buradaki bilgiler kullanıcıya fikir
vermek ve destek sağlamak içindir. Muayene, tanı, tıbbi tavsiye,
konsültasyon ve teşhis yerine geçmez.
Ağız kokusu
ölçen cihazlar (halitometre) ile 1 defalık ağızdan yapılan ölçümlerin
pek bir teşhis değeri yoktur.
