Nefes kokusu içinde (sağlıklı insanların nefeslerinde) 3481 farklı kimyasal madde sayılmıştır. Bunlardan 1753 tanesi akciğerden ağıza doğru gelir. Bazıları kokuludur. İdrarda bile bu kadar fazla sayıda kimyasal madde çeşitliliği yoktur.
Bu maddelerin çoğu
karaciğer ve böbrekler tarafından kana ihraç edilen 300 g/mol'den daha hafif gazlardır. Kanda çözünmüş halde bulunurlar kan gazları ismini alırlar. Bu gazların önemli bir kısmı çirkin kokuludur. Alkan, metillenmiş alkan, aldehit, alkoller ve ketonlardır.
Bu maddeler akciğerler yolu ile kandan süzülüp
alınır ve nefes verme sırasında dışarı
atılır. Nefes kokusu böyle oluşur. Nefes kokusu belirli
bir seviyenin üstüne çıkarsa, nefesten gelen gazlar konjuktivayı tahriş ederek, zaman-zaman gözlerde yanma hissi yaratabilir.
Nefes kokusu gazlarının başlıcaları hangileridir?
Akciğerden nefese karışarak dışarı atılan gazların içerisinde çirkin kokulu olanlar ve Tip-4 ağız kokusu (nefes kokusu)na
sebep olanlar ve konsantrasyonları şöyledir:
Amonyak(628 ppb), aseton(297), metanol(193), etanol-alkol(187), isoprene (37), propanol (16), acetaldehyde (23) and pentanol (15) bulunmustur.
Ayrıca şunlar da bulunur: IL6 , 8-isoprostane, Nitrate,
cyanide, Lökotrienler,2,3-dihydro-1-phenyl-4(1H)-quinazolinone, 1-phenyl-ethanone, heptanal, n-propanol, methylethylketone, Hidrojen peroksit, Nitrosothiols, Nitrosothiols nitric oxide, 8-isoprostane, Leukotriene B4, IL8, limonene, C2-C5 aliphatic acids, Dimethylamine, trimethylamine, formol, formaldehit, asetoasetat, beta hidroksi bütirik asit, valerik asit, formik asit, HCN ve daha yüzlercesi. Bu hidrokarbonların içinde çirkin kokulu olmayanlar da vardır. Bunlar nefeste zemin kokusu adı verilen özgün bir koku yaratır. Gün içinde azalıp
artar, bazen kaybolur.
Açlıkta - oruçta
neden nefes
kokusu artar?
Organizma bulabilirse şeker (karbonhidrat) kullanarak enerji üretmeyi tercih eder. Açlık durumunda ise yedek enerji depolarını kullanmaya mecbur kalır. Yağlar yakılarak dakikada 370 umol hızıyla asetoasetat üretilir. Bunun 137 umol'u (%37 si) asetona dönüşür. Asetonun büyük kısmı glukoz'a oksitlenerek uzaklaşır. İşte bu glukoz enerji olarak kullanır. Bu sırada ortaya çıkan aseton, asetoasetat ve Beta hidroksi butirik asit nefeste çirkin kokuludur. Bu 3 maddeye topluca keton cisimleri ismi verilir. Bu gazlar akciğerden nefese geçer. Gece boyunca aç kalan insanların sabah yataktan kalkınca ağızlarında çirkin koku duymasının onlarca sebebinden sadece birisi keton cisimleridir. Çok normaldir tedavi edilmez.
Fizyolojik ağız kokuları konusunda bu videoyu izleyiniz:
Oruç tutan bireylerin nefes kokusu bu şekilde oluşmaktadır. 15 tane sağlıklı gönüllü vitamin hapı ve su verilerek 21 gün oruç tutmuşlar kanlarındaki ve nefeslerindeki
keton cisimleri günler geçtikçe yükselmiştir. Asetona paralel olarak
nefeste kokulu olan propionaldehyde ve glycerol de yükselmiştir. Fakat nefesteki amonyak kokusu azalmıştır.
Oruçta ve
açlıkta deriden ihraç edilen keton cisimleri de artar. Bunun anlamı
açlıkta ve diğer nefes kokusu durumlarında vücut ve ter kokusunda da artış oluyor demektir.
Kilo bakımından zayıf
şahıslarda ve yaşlılarda nefeste aseton seviyesi yükselmeye daha
meyillidir. Böyle bireyler açlık sırasında daha fazla nefes kokusu
üretirler.
Yaşlılıkta ağız kokusu konusu için bu videoyu izleyebilirsiniz:
nefes
kokusu sebepleri ?
Midede H. pylori gastriti bulunduğunda besinlerdeki proteinlerden gelen üre, bu bakter tarafından parçalanarak amonyağa dönüştürülür. Amonyak, kan gazı şeklinde nefese geçer (Tip 4 ağız kokusu) veya yemek borusundan ağıza yükselir (Tip 3 ağız kokusu)
Fakat bu durum o kadar nadiren görülür ki, needeyse hiç görülmez desek yanlış olmaz. Bu sebeple ağız ve nefes kokusu sebebi ile mide hastalıkları aramamak gerekir.
Bağırsakta aşırı bakteri üremesi (İntestinal bacterial over Growth
syndrom) varsa besinler putrifiye edilerek aromatik bileşikler şeklinde
kan gazları şeklinde kana ve oradan nefese geçer Kabızlıkta
kolonda biriken dışkıdan gelen kokulu bileşikler kan gazlarına
dönüşür. Önce kana sonra akciğere geçer ve nefese gelir. İliochecal
kapaktan tersine sızıntılarda ince bağırsağa bakteri girerse aşırı bakteri üremesi sebebiyle kan gazları yükselir.
Pankreas ekso-enzim defektlerinde sindirilemeyen besin öğeleri bakterilere terk edilmiş demektir. Bunlar önce kana ve sonra akciğerden nefese geçer. Nefes kokusu sebebi olabilir.
Neredeyse
bütün karaciğer ve böbrek hastalıklarında, hamilelerde, zihinsel
engelli, Parkinson, Celiac, diyabet, kanser, diyaliz, astım
hastalarında kan gazlarının kokulu olması ihtimali bulunur. Sürekli ilaç kullananlarda, her hangi bir besini her gün daima ve bolca yiyenlerde nefes kokusu oluşması ihtimali yükselir. Akciğer kanseri ve meme kanseri de ağız ve nefes kokusu sebebidir
Nefes kokusu nasıl
tedavi edilir, nefes kokusu nasıl önlenir?
Nefes kokusunun sebebi bulunup ortadan kaldırılır. Başka bir tedavisi
olamaz. Bu konuda anlatacak çoooook fazla bilgi var fakat web sayfasına
sığmaz.