Nefes Kokusu

Nefes kokusu nedir?

Sindirim kanalı başta olmak üzere karaciğer, böbrek, veya iltihaplı organlardan herhangi birisi kokulu kimyasal maddeler üretiyor olabilir. Eğer bu organ vücudun dışına açık değilse, üretilen bu maddeler kan dolaşımına girer. Kanın gittiği her yere ulaşır. Bu sırada böbrekler ve karaciğer bu maddeleri süzerek dışarı atmaya veya detoksifiye ederek etkisiz hale getirmeye gayret eder. Ayrıca akciğerler de bu temizleme işlemine katılarak kan dolaşımında bulunan kokulu maddeyi dışarı atmak üzere süzer ve nefes ile dışarı atar. İşte bu sırada bu maddenin kokusunu nefeste hissedilir. nefes kokusu bu şekilde oluşur.

Nefes kokusu nedir nasıl oluşur

Ağız kokusu ile nefes kokusu arasındaki farklar

     Nefeste (sağlıklı insanların nefeslerinde) 3481 farklı kimyasal madde sayılmıştır. Bunlardan 1753 tanesi akciğerden ağıza doğru gelir. Bazıları kokuludur. İdrarda bile bu kadar fazla sayıda kimyasal madde çeşitliliği yoktur.
     Bu maddelerin çoğu karaciğer ve böbrekler tarafından kana ihraç edilen 300 g/mol'den daha hafif gazlardır. Kanda çözünmüş halde bulunurlar kan gazları ismini alırlar. Bu gazların önemli bir kısmı kokuludur. Çoğu hidrokarbondur ve bunların da çoğu, alkan, metillenmiş alkan, aldehit, alkoller ve ketonlardır.

     Ağız kokusu ve nefes kokusunu ayırmak için buz testi yapılabilir. Buz ile ağız kokusu geçiyorsa ağızdan geliyor olduğu kesindir. Eğer geçmiyorsa ihtimallerden bir tanesi nefes kokusu olabileceğidir. İşte buz testi ↗

     Kana geçen kokulu maddeler akciğerler yolu ile kandan süzülüp alınır ve nefes verme sırasında dışarı atılır. Nefes kokusu böyle oluşur. Nefes kokusu belirli bir seviyenin üstüne çıkarsa, nefesten gelen gazlar konjuktivayı tahriş ederek, zaman-zaman gözlerde yanma hissi yaratabilir. Ağız kokusunda bu genellikle görülmez. Ağız içerisinde oluşan gazlar sülfür familyasındandır ve genellikle H2S ten ibarettir. H2S metillendiği zaman metillenmiş sülfitler oluşur ama bunun teşhis değeri olmaz. Teşhis değeri olan sadece H2S tir.

Metillenmiş sülfürlerin teşhis değeri azdır

Nefes kokusu gazlarının başlıcaları hangileridir?

Nefes kokusu nasıl ölçülür?

Ağıza şırınga veya pipet sokup nefes kokusu ölçülmez.
     Ağızdan nefes kokusu ölçmek bilim dışıdır hurafedir. Nefes kokusu nefesten ölçülür.
      Birey nefesini tutar. Bu süre içinde kan gazları akciğer alveollerine dolacak fırsat bulur. Daha sonra birey tutmakta olduğu havanın ilk kısmını (ağız dolusu) dışarı üfler geri kalanını bir balonun içine üfler. Daha sonra çoklu gaz ölçen bir halitometre balona daldırırlır ve balonda bulunan akciğer havasını okur. Bu yöntem 2016 yılında tarafımdan geliştirilip bilim dergilerinde yayınlanmıştır (Aydın M 2016) Burada videolu anlatımı vardır

Nefes gazları nasıl ölçülür

Açlıkta - oruçta neden nefes kokusu artar?

     Organizma bulabilirse şeker (karbonhidrat) kullanarak enerji üretmeyi tercih eder. Açlık durumunda ise yedek enerji depolarını kullanmaya mecbur kalır. Yağlar yakılarak dakikada 370 umol hızıyla asetoasetat üretilir. Bunun 137 umol'u (%37 si) asetona dönüşür. Asetonun büyük kısmı glukoz'a oksitlenerek uzaklaşır. İşte bu glukoz enerji olarak kullanır. Bu sırada ortaya çıkan aseton, asetoasetat ve Beta hidroksi butirik asit nefeste çirkin kokuludur. Bu 3 maddeye topluca keton cisimleri ismi verilir.  Bu gazlar akciğerden nefese geçer. Gece boyunca aç kalan insanların sabah yataktan kalkınca ağızlarında çirkin koku duymasının onlarca sebebinden sadece birisi keton cisimleridir. Çok normaldir tedavi edilmez.
Fizyolojik ağız kokuları konusunda bu videoyu izleyiniz:

Fizyolojik ağız kokuları

     Oruç tutan bireylerin nefes kokusu bu şekilde oluşmaktadır. 15 tane sağlıklı gönüllü vitamin hapı ve su verilerek 21 gün oruç tutmuşlar kanlarındaki ve nefeslerindeki keton cisimleri günler geçtikçe yükselmiştir. Asetona paralel olarak nefeste kokulu olan propionaldehyde ve glycerol de yükselmiştir. Fakat nefesteki amonyak kokusu azalmıştır.
     Oruçta ve açlıkta deriden ihraç edilen keton cisimleri de artar. Bunun anlamı açlıkta ve diğer nefes kokusu durumlarında vücut ve ter kokusunda da artış oluyor demektir.
     Kilo bakımından zayıf şahıslarda ve yaşlılarda nefeste aseton seviyesi yükselmeye daha meyillidir. Böyle bireyler açlık sırasında daha fazla nefes kokusu üretirler.
Yaşlılıkta ağız kokusu konusu için bu videoyu izleyebilirsiniz:

Nefes kokusunun sebepleri ?

   Midede H. pylori gastriti bulunduğunda besinlerdeki proteinlerden gelen üre, bu bakteri tarafından parçalanarak amonyağa dönüştürülür. Amonyak, kan gazı şeklinde nefese geçer (Tip 4 ağız kokusu) veya yemek borusundan ağıza yükselir (Tip 3 ağız kokusu)
     Fakat bu durum o kadar nadiren görülür ki, neredeyse hiç görülmez desek yanlış olmaz. Bu sebeple ağız ve nefes kokusu sebebi ile mide hastalıkları aramamak gerekir.
        Bağırsakta aşırı bakteri üremesi (İntestinal bacterial over Growth syndrom) varsa besinler putrifiye edilerek aromatik bileşikler şeklinde kan gazları şeklinde kana ve oradan nefese geçer
Kabızlıkta kolonda biriken dışkıdan gelen kokulu bileşikler kan gazlarına dönüşür. Önce kana sonra akciğere geçer ve nefese gelir. İliochecal kapaktan tersine sızıntı(reflü)larda ince bağırsağa bakteri girerse aşırı bakteri üremesi sebebiyle kan gazları yükselir.
Pankreas ekso-enzim defektlerinde sindirilemeyen besin öğeleri bakterilere terk edilmiş demektir. Bunlar önce kana ve sonra akciğerden nefese geçer. Nefes kokusu sebebi olabilir.
      Neredeyse bütün karaciğer ve böbrek hastalıklarında, hamilelerde, zihinsel engelli, Parkinson, Celiac, diyabet, kanser, diyaliz, astım hastalarında kan gazlarının kokulu olması ihtimali bulunur. Sürekli ilaç kullananlarda, her hangi bir besini her gün daima ve bolca yiyenlerde nefes kokusu oluşması ihtimali yükselir. Akciğer kanseri ve meme kanseri de ağız ve nefes kokusu sebebidir

Nefes kokusu nasıl tedavi edilir, nefes kokusu nasıl önlenir?

Nefes kokusunun sebebi bulunup ortadan kaldırılır. Başka bir tedavisi olamaz.